BiH godišnje dobije oko 250 novih doktora nauka, najviše ih je iz medicine i političkih nauka

Bosna i Hercegovina je u 2016. godini dobila 241 novih doktora nauka, podaci su Agencije za statistiku BiH.
Podaci entitetskih zavoda za statistiku obuhvaćaju samo državne univerzitete
Zvanje doktora nauka u akademskoj 2016./2017. godini na području Federacije BiH steklo je 125 kandidata. Najviše ih je doktoriralo iz oblasti medicine (23), prava (11), političkih nauka i zdravstvenih studija (po deset), te iz oblasti veterinarskih nauka (devet).

Prema podacima Federalnog zavoda za statistiku, najveći broj kandidata titulu doktora nauka u protekloj akademskoj godini stekao je na Univerzitetu u Sarajevu – njih 57. Tuzlanski univerzitet je u minuloj akademskoj godini bogatiji za 24 doktora nauka, a isti broj doktorirao je na Univerzitetu u Mostaru.

Na Univerzitetu u Zenici devet je novih doktora nauka, na mostarskom Sveučilištu pet, a na Univerzitetu u Bihaću šestero.

Poređenja radi, u 2007. godini titulu doktora nauka u Federaciji stekle su 103 osobe. U 2009. godini FBiH je dobila 100 doktora nauka. Najviše ih je bilo iz oblasti medicine (17) i političkih nauka (10).

Što se tiče Republike Srpske, broj doktora nauka u posljednje tri godine je u blagom padu. Prema podacima tamošnjeg Republičkog zavoda za statistiku, ovu titulu 2014. godine steklo je ukupno 69 osoba, u 2015. godini bilo ih je 52, dok je prošle godine doktorsku disertaciju u RS-u uspješno odbranilo 47 kandidata.

Gledano prema naučnim oblastima, u 2016. godini u RS-u najveći broj doktora nauka bio je iz društvenih nauka – 23, te inženjerstva i tehnologije (10). Interesantno je da, za razliku od Federacije, gdje je “tradicionalno” najveći broj doktora medicinskih nauka, u RS-u prošle godine nije zabilježeno da je ijedan kandidat odbranio disertaciju iz oblasti medicine.

Iako u proteklih deset godina u Bosni i Hercegovini nisu zabilježena značajnija odstupanja u prosječnom godišnjem broju novoimenovanih doktora nauka, u javnosti, ali i u pojedinim akademskim krugovima, nerijetko se može čuti mišljenje da je danas mnogo lakše steći ovu titulu nego prije deset ili 20 godina. Glavni razlog za to je ekspanzija privatnih univerziteta i fakulteta, koji nisu obuhvaćeni statističkim podacima koje smo naveli. Ne postoji jedinstveni registar sa brojem onih koji su doktorirali na privatnim bh. univerzitetima, ali je bez obzira na to uvriježen stav kako se na većini privatnih visokoškolskih ustanova to zvanje može steći uz malo novca i bez prevelikog truda.

Prof. dr. Enver Halilović, direktor Agencije za razvoj visokog obrazovanja i osiguranje kvaliteta BiH, za Faktor kaže da bi kvalitet doktorskih disertacija u BiH u proteklih 20 godina mogao biti dobra tema za jedan poseban doktorski ili magistarski rad.

– Činjenica je da se nakon 2000. godine pojavio veći broj univerziteta u BiH i da je dobar broj doktorskih disertacija branjen na tim privatnim univerzitetima. Također, na javnim univerzitetima je sticajem raznih okolnosti došlo do jedne vrste promjena kriterija za studiranje i odbranu doktorata. Uz to imamo i činjenicu da je jedan broj doktora nauka otišao u penziju, neki su u inostranstvu, tako da je stvorena i neka vrsta praznine u akademskoj zajednici i potrebe za povećanim brojem nastavnog osoblja. Vjerovatno je i to imalo za posljedicu da se promijene neke pretpostavke za kandidate u pogledu ispunjavanja uslova za odbranu doktorata – kaže prof. Halilović.

Dodaje da je Agencija za razvoj visokog obrazovanja i osiguranje kvaliteta BiH pripremila pravilnik o provjeri doktorskog studija na univerzitetima.

– Mi ćemo pristupiti akreditaciji doktorskih studija kao posebnom koraku u akreditaciji studijskih programa dodiplomskog i postdiplomskog studija. To će raditi naša komisija jer od nivoa kvaliteta doktorskog studija bitno zavisi budućnost visokog obrazovanja u Bosni i Hercegovini, pa i šire – naglašava prof. dr. Enver Halilović.

A da je Bosna i Hercegovina ipak još u granicama umjerenosti kada je u pitanju broj doktora nauka, dokaz je susjedna Srbija, gdje je od 2007. do danas broj doktora nauka porastao za nevjerovatnih 880 posto! Samo u prošloj godini na univerzitetima diljem Srbije odbranjeno je čak 2.012 doktorata, a te godine zabilježen je i rekord u historiji obrazovanja Srbije – za samo sedam dana, zvanje doktora nauka dobilo je 187 građana! Najstarija visokoškolska ustanova u Srbiji, Univerzitet u Beogradu, titulu “dr” prošle godine dodijelila je 1.133 puta.Faktor